Dạy và học Ngữ văn theo phương pháp mới lớp 10, tập hai

Bộ sách Dạy và học Ngữ văn theo phương pháp mới các lớp 10, 11, 12 là bộ sách được biên soạn nhằm phục vụ cho thầy, cô giáo và học sinh THPT ở các Trường chuyên Văn, chuyên Khoa học xã hội của các tỉnh cũng như các học sinh có năng khiếu về văn học. Nội dung chính của bộ sách này gồm hai phần. Phần cơ bản cung cấp các kiến thức văn học một cách ngắn gọn, chuẩn xác, đáp ứng yêu cầu đặt ra của Chương trình GDPT môn Ngữ văn 2018. Phần nâng cao giúp người dạy và người học nâng cao tri thức, thay đổi phương pháp dạy và học theo hướng tích hợp bốn kĩ năng sử dụng tiếng Việt, đồng thời, tích hợp kiến thức theo hướng tiếp cận liên môn và liên thể loại để tạo cảm hứng, khắc phục tình trạng “sợ học văn, sợ học sử” đang khá phổ biến hiện nay.

Điểm khác biệt của bộ sách thể hiện ở việc lựa chọn ngữ liệu phục vụ cho dạy và học theo cách dạy từ dễ đến khó, từ đơn tuyến đến đa tuyến trong tiếp cận liên thể loại nhằm giúp người học hiểu được một cách chắc chắn, vững vàng các tác phẩm tiêu biểu ở mỗi thể loại văn học. Trong đó, việc dạy và học văn được coi là chính, còn tiếng Việt được xem là phương tiện để phục vụ cho việc dạy và học văn.

Để đạt được các mục đích đặt ra một cách cao nhất, bộ sách đã trang bị các phương pháp chuyên sâu nhằm giúp cho người học cách tiếp cận đúng hình tượng tác phẩm thông qua các câu hỏi từ dễ đến khó, từ rộng đến hẹp. Các câu hỏi này chú ý đến cảm xúc của người học khi đọc tác phẩm, đồng thời gợi mở cách nắm bắt chủ đề tư tưởng chính của tác phẩm. Từ các câu hỏi nêu ra và cách gợi ý trả lời câu hỏi, bộ sách hướng dẫn cho người học các thao tác cụ thể để viết một bài văn sao cho đáp ứng nhiệm vụ đặt ra của đề bài. Trong đó, có hướng dẫn chi tiết những vấn đề cần khai thác khi viết một bài văn nghị luận về sân khấu khác với cách viết bài văn luận về tác phẩm văn xuôi và thơ cũng như sự khác nhau trong cách viết bài văn nghị luận và cách viết một bài  thuyết trình. Chỉ cần tuân thủ đúng các gợi ý, mỗi học sinh có thể thực hiện được nhiệm vụ đặt ra từ mức khá trở lên.

Các ngữ liệu được chọn đưa vào bộ sách này được tổ chức liên thông với nhau làm thành một chỉnh thể hoàn chỉnh, trong đó vẫn có một phần nhỏ giao cắt với ngữ liệu của các bộ sách giáo khoa hiện nay để người dạy và người học có thể so sánh, đối chiếu, nâng cao. Các tác phẩm được lựa chọn đưa vào sách là các tác phẩm của các nhà văn, nhà thơ, nhà báo, nhà lí luận phê bình có tên tuổi, có uy tín trong sáng tác và nghiên cứu. Qua hệ thống tư liệu, người học có thể hình dung ra tiến trình lịch sử và đặc trưng cơ bản của văn học trong mỗi thời kì.

Trong mỗi bài học, trước khi đi vào rèn luyện các kĩ năng, phần Kiến thức cần yếu được coi là chìa khoá, cung cấp các kiến thức lí luận quan yếu nhất với những trình bày ngắn gọn nhưng đầy đủ để người dạy và người học dựa vào đó triến khai rèn luyện các kĩ năng cơ bản. Phần Tự đánh giá và bài tập về nhà có thiết kế đa dạng, không chỉ để đối chiếu, kiểm tra, mà còn đưa ra phương pháp giúp người học tự đánh giá năng lực và mở rộng tri thức một cách có hệ thống. Cuối mỗi bài học là phần Thực hành tiếng Việt. Để người người học có cơ sở trong việc luyện tập cách dùng từ, đặt câu và phát hiện ra các lỗi thường gặp khi giao tiếp, các lí thuyết liên quan đều được trình bày một cách đơn giản, dễ hiểu; từ đó giúp người học lựa chọn phương pháp tối ưu để phát hiện và sửa chữa lỗi, đồng thời tìm ra phương án tốt nhất cho việc diễn đạt ý tưởng khi nói và viết.